تاندربولت چیست؟ انواع و مزایا Thunderbolt

شاید برای شما سوال پیش آمده باشد که تاندربولت چیست؟ تکنولوژی تاندربولت (Thunderbolt) در تکنولوژی I/O انقلابی به پا کرده است. در یک کابل تاندربولت، انتقال سیگنال‌های PCI-Express و DisplayPort به صورت سریال، در کنار اتصال برای انتقال جریان مستقیم یا DC در نظر گرفته شده است. یک پورت تاندربولت همزمان ۶ وسیله‌ی جانبی را پشتیبانی می‌کند.

پورت‌هایی که در کناره لپتاپ خود مشاهده می‌کنید اهمیت زیادی دارند. آنها مشخص می‌کنند که چه کارهایی را با چه سرعتی می‌توانید انجام دهید. در سال ۲۰۱۶ اپل با معرفی سری Macbook Proهای جدید خود پورت‌های پرطرفدارترین لپتاپ خود را با پورت‌های تاندربولت ۳ عوض کرد. در این مقاله از اوریکو ایران قصد داریم به این موضوع بپردازیم که Thunderbolt چیست و چه کاربرد و مزایایی دارد. بنابراین تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

تاندربولت Thunderbolt چیست؟

فناوری تاندربولت اولین بار در سال ۲۰۱۱ و در زمانی که USB 3.0 به تازگی وارد بازار شده بود و همه تحت تأثیر سرعت ۵ Gbps آن بودند معرفی شد. این فناوری توانایی انتقال اطلاعات با سرعت دو برابر USB 3.0 را داشت. همچنین توانایی انتقال انواع مختلف اطلاعات و نه تنها انتقال دیتای سریالی به دستگاه‌های ذخیره اطلاعات را داشت. پورت تاندربولت می‌تواند تا ۱۰ وات برق روی کابل‌های تاندربولت تولید کند. بنابراین بعضی دستگاه‌های اسکترنال می‌توانند نیروی مورد نیاز خود را از طریق پورت تامین کنند. همانگونه که امروز بسیاری از دستگاه‌های جانبی برق مورد نیاز خود را از طریق درگاه USB تامین می‌کنند.

به عنوان مثال به کمک این کانکتور می‌توانید صفحات نمایش را به کامپیوتر خود متصل کنید و حتی اگر مانیتور شما از این فناوری پشتیبانی می‌کند می‌توانید مانیتور خود را به کامپیوتر و هارد خود را به مانیتور متصل نمایید.

در گذشته این فناوری از پورت Mini Display استفاده می‌کرد و کابرد اصلی این پورت اتصال صفحات نمایش به کامپیوتر بود. به دلیل کم کاربرد بودن این پورت تنها شرکت بزرگی که از این فناوری در کامپیوترهای خود استفاده می‌کرد، شرکت اپل بود.

مطالعه بیشتر: تفاوت تاندربولت ۳ و USB-C

مزایای استفاده از تاندربولت چیست

استفاده از فناوری تاندربولت مزایای بسیاری دارد و با توجه به استفاده از پورت پرکاربرد USB Type C مورد توجه بسیاری از تولیدکنندگان لپتاپ قرار گرفته است. به کمک یک پورت تاندربولت ۳ شما می‌توانید تمام تجهیزات تاندربولت و هر نوع صفحه نمایش را به کمک تبدیل USB Type C به کامپیوتر خود متصل کنید. یادتان باشد که همه پورت‌های USB Type C از فناوری تاندربولت پشتیبانی نمی‌کنند و با توجه به این که تلفن همراه شما دارای این پورت است، باید بدانید که این فناوری تنها بر روی دستگاه‌هایی که دارای پردازنده‌های Intel هستند موجود است. همچنین این فناوری سرعتی ۴ برابر بیشتر از USB 3.1 برای انتقال اطلاعات دارد و پهنای باند تصویری ۲ برابر آن را در اختیار شما قرار می‌دهد.

برای مشاهده محصولات ایستگاه داک Thunderbolt کلیک کنید.

انواع پورت های تاندربولت

این پورت در طی سال‌ها تکامل یافته و در نسخه‌های مختلفی عرضه شده است. در ادامه به انواع Thunderbolt اشاره می‌کنیم:

تاندربولت ۱

اولین نسل تاندربولت با سرعت ۱۰ گیگابیت بر ثانیه؛ از طریق پورت Mini DisplayPort عرضه شد و ترکیبی از انتقال داده و ویدیو رو ارائه می‌داد.

ویژگی‌های تاندربولت۱:

• ترکیب انتقال داده (PCIe) و ویدیو (DisplayPort)
• امکان اتصال زنجیره‌ای تا ۶ دستگاه
• محدودیت: از USB-C پشتیبانی نمی‌کرد.

تاندربولت ۲

نسخه بهبود یافته نسل اول با سرعت ۲۰ گیگابیت؛ برای انتقال ویدیوهای ۴K مناسب بود ولی همچنان از USB-C پشتیبانی نمی‌کرد.

ویژگی‌ها:

• پهنای باند ترکیبی بهتر نسبت به نسل اول
• مناسب برای انتقال فایل‌های ویدیویی ۴K
• نکته: همچنان با USB-C سازگار نبود.

تاندربولت ۳

پـانقلابی در دنیای پورت‌ها؛ با پشتیبانی از USB-C و سرعت ۴۰ گیگابیت، امکان اتصال به eGPU، شارژ سریع و مانیتورهای ۴K رو فراهم کرد. سرعت این تاندربولت چهار برابر بیشتر از USB 3.1 است؛ علاوه بر این می‌تواند هشت مسیر داده تحت استاندارد DisplayPort 1.2 یا چهار مسیر داده تحت استاندارد PCIe Gen.3 (نسل سوم پی سی آی اکسپرس) را به صورت رفت و برگشت برقرار سازد.

حتماً دیده اید که لپ تاپ های جدید قادر به استفاده از کارت های گرافیک اکسترنال هستند. این دستگاه‌ها برای بهره گیری از این GPUها به درگاه USB-C مجهز به فناوری تاندربولت ۳ مجهز شده‌اند. تا از طریق مسیرهای PCIe بتوانند داده حجیم مورد نیاز برای این عملیات را بین دستگاه و کارت گرافیک خارجی رد و بدل نمایند. از سوی دیگر، می توان با ایجاد مسیرهای DisplayPort از طریق چیپ تاندربولت ۳ و درگاه USB-C تنها با استفاده از یک کابل، لپ تاپ را به چند مانیتور اکسترنال با رزولوشن بالا متصل کرد.

ویژگی‌ها:

• پشتیبانی کامل از USB 3.1، DisplayPort، PCIe و شارژ سریع

• قابلیت اتصال به کارت گرافیک اکسترنال (eGPU)

• پشتیبانی از دو مانیتور ۴K یا یک مانیتور ۵K

• نکته مهم: این نسل، تحول اصلی Thunderbolt بود چون از پورت USB-C استفاده کرد که رایج‌تر است.

تاندربولت ۴

پایدارتر و امن‌تر از نسل قبل؛ اگرچه سرعت همون ۴۰ گیگابیت باقی موند، ولی استانداردها سخت‌گیرانه‌تر شد و امنیت بیشتر شد.

ویژگی‌ها:

• پشتیبانی الزامی از شارژ ۱۰۰ وات
• پشتیبانی از دو نمایشگر ۴K یا یک نمایشگر ۸K
• امنیت بیشتر (مانند DMA protection)
• سازگاری کامل با Thunderbolt 3 و USB4
• الزامات سخت‌گیرانه‌تر نسبت به نسل ۳
• نکته: بیشتر تمرکز روی استانداردسازی و امنیت بود.

تاندربولت ۵

جدیدترین نسل با سرعت خارق‌العاده تا ۱۲۰ گیگابیت در حالت ویدیو؛ مناسب برای گرافیست‌ها، گیمرها و انتقال حجم بالای داده به‌صورت حرفه‌ای.

ویژگی‌ها:

• توان انتقال داده و تصویر بسیار بالا
• پشتیبانی از کارت‌های گرافیک پیشرفته و نمایشگرهای ۸K یا بیشتر
• شارژ بهتر و سریع‌تر

پروتکل های ارتباطی Thunderbolt چیست

تاندربولت از دو پروتکل ارتباطی مختلف پشتیبانی می‌کند:

1. PCI Express برای انتقال داده
2. DisplayPort برای اطلاعات ویدیویی

این دو پروتکل را می‌توان هم‌زمان برای یک کابل تاندربولت استفاده کرد. در این صورت اپل می‌تواند از پورت تاندربولت برای استفاده از یک مانیتور با اتصال DisplayPort یا Mini DisplayPort بهره گیرد. همچنین به دستگاه‌های جانبی خارجی مانند هارد درایوها متصل شود.

ویژگی های فناوری تاندربولت

حال که دریافتید تاندربولت چیست و چه مزایایی دارد، بهتر است با ویژگی‌های آن نیز آشنا شوید. در ادامه شما را با برخی از ویژگی‌های این فناوری جدید و پرکاربرد آشنا می‌کنیم:

زنجیره‌ی Thunderbolt Daisy

فناوری Thunderbolt قابلیت اتصال زنجیره‌ای (Daisy Chain) تا حداکثر شش دستگاه را به‌صورت متوالی فراهم می‌کند. این قابلیت امکان اتصال چندین دستگاه از طریق یک پورت را فراهم می‌سازد، اما در حال حاضر محدودیت‌هایی نیز دارد. به‌طور مثال، اگر قصد دارید از مانیتور DisplayPort در این زنجیره استفاده کنید، باید آن را به‌عنوان آخرین دستگاه قرار دهید؛ چرا که اغلب مانیتورهای DisplayPort، پورت عبوری (Daisy) Thunderbolt را پشتیبانی نمی‌کنند.

طول کابل تاندربولت

فناوری Thunderbolt امکان استفاده از کابل‌هایی با طول حداکثر سه متر را برای هر بخش از زنجیره فراهم می‌کند. با این حال، در نسخه‌های مبتنی بر فیبر نوری، این طول می‌تواند به ده‌ها متر و حتی بیشتر افزایش یابد. طبق مشخصات فنی اعلام‌شده، تاندربولت از کابل‌های نوری با طول صدها متر نیز پشتیبانی می‌کند، هرچند که این نوع کابل‌ها هنوز به شکل گسترده در بازار مورد استفاده قرار نگرفته‌اند.

کابل نوری تاندربولت

درگاه Thunderbolt از هر دو نوع کابل مسی و نوری پشتیبانی می‌کند، اما برخلاف برخی رابط‌های مشابه، اجزای نوری درون خود پورت قرار ندارند. به جای آن، اینتل طراحی ویژه‌ای را مدنظر دارد که در آن فرستنده و گیرنده‌های نوری در دو سر کابل تعبیه شده‌اند. این طراحی امکان انتقال داده با سرعت بالا را در فواصل طولانی‌تر ممکن می‌سازد، هرچند این فناوری هنوز به‌صورت عمومی در دسترس نیست.

لوازم جانبی با قابلیت تاندربولت

هنگامی‌که  تاندربولت برای اولین بار در سال ۲۰۱۱ عرضه شد، هیچ وسیله‌ی جانبی با قابلیت تاندربولت وجود نداشت که بتواند به پورت تاندربولت مک متصل شود. اپل یک مبدل تاندربولت به نام mini DisplayPort تولید کرد. تا برای صفحه نمایش های DVI و VGA و همچنین آداپتور Firewire 800 مورد استفاده قرار بگیرد.

آغاز شکل‌گیری دستگاه‌های Third-party در ۲۰۱۲ بوده است. امروزه طیف گسترده‌ای از لوازم جانبی از برندهای متفاوت وجود دارند که به راحتی می‌توان از میان آنها انتخاب کرد. مانند: نمایشگرها، سیستم‌های ذخیره‌سازی، docking stationها، دستگاه‌های صوتی/تصویری و … 

سخن پایانی

در دنیای پرسرعت امروز، انتخاب پورت ارتباطی مناسب می‌تواند تجربه کاربری شما را متحول کند. تکنولوژی تاندربولت با ترکیب سرعت بالا، قابلیت‌های انتقال تصویر و داده، و پشتیبانی از شارژ، جایگاه ویژه‌ای در میان کاربران حرفه‌ای پیدا کرده است. حالا که به‌خوبی می‌دانید تاندربولت چیست و چه کاربردهایی دارد، می‌توانید با آگاهی بیشتری دستگاه‌هایی را انتخاب کنید که نیازهای امروزی شما را به بهترین شکل پاسخ می‌دهند. آینده‌ی اتصال دیجیتال، بدون شک به سمت تکنولوژی‌هایی چون تاندربولت در حال حرکت است.

سوالات متداول

• تفاوت Thunderbolt و USB-C در چیست؟

در حالی که پورت‌های Thunderbolt 3 و ۴ از نظر ظاهری مشابه USB-C هستند، اما قابلیت‌های آن‌ها بسیار گسترده‌تر است. فناوری Thunderbolt علاوه بر انتقال داده با سرعت بسیار بالا (تا ۴۰ گیگابیت بر ثانیه)، از انتقال همزمان تصویر، صدا، شبکه، و شارژ سریع نیز پشتیبانی می‌کند. لازم به ذکر است که هر پورت Thunderbolt از USB-C پشتیبانی می‌کند، اما برعکس آن همیشه صدق نمی‌کند.

• آیا می‌توان از کابل USB-C معمولی برای اتصال دستگاه‌های Thunderbolt استفاده کرد؟

بله، اما باید توجه داشت که در این حالت عملکرد کامل Thunderbolt قابل دستیابی نخواهد بود. استفاده از کابل USB-C استاندارد ممکن است برای شارژ و انتقال داده کافی باشد، اما برای دستیابی به حداکثر سرعت و سایر قابلیت‌های تاندربولت، استفاده از کابل‌های تأییدشده و سازگار با Thunderbolt توصیه می‌شود.

• چگونه می‌توان تشخیص داد که دستگاهی از Thunderbolt پشتیبانی می‌کند؟

برای شناسایی پورت Thunderbolt، معمولاً نماد رعد ⚡ در کنار پورت USB-C درج می‌شود. همچنین بررسی مشخصات فنی دستگاه از طریق دفترچه راهنما، وب‌سایت رسمی برند یا برگه مشخصات فنی محصول می‌تواند اطلاعات دقیق‌تری در خصوص پشتیبانی از این فناوری ارائه دهد.